Lược sử kinh doanh cá kiểng ở Sài Gòn

Người mình thích nuôi cá kiểng để tiêu khiển chắc chắn đã có từ lâu đời, nhưng thực sự đến với nghề kinh doanh cá kiểng chỉ mới … khoảng nửa thế kỷ này thôi.

Từ năm 1950 trở về trước, tại Sài Gòn và các tỉnh lân cận, nghề kinh doanh cá kiểng đều nằm trong tay người Hoa, tập trung đông đảo nhất ở các chợ như: Bến Thành, Tân Định, Phú Nhuận, Đất Hộ, Bà Chiểu … chợ nào cũng có một hai gian hàng cá kiểng do người Hoa bày bán.

Vào thời này, ai muốn mua cá kiểng về nuôi chỉ còn cách ra chợ tìm đến những gian hàng này. Vị nào ở lục tỉnh muốn chơi cá kiểng cũng chỉ có cách đáp xe đò lên Sài Gòn mua về nuôi. Ở thôn quê, đa số chỉ thích nuôi mỗi thứ cây nhà lá vườn như lia thia ta, lia thia xiêm, nhưng loại cá này vốn thiếu gì ngoài đồng, ngoài ruộng, mà “ép” hay “cản” cũng dễ nên bớt phần thú vị cho cách chơi cá kiểng.

Gian hàng cá kiểng thời trước trình bày rất đơn giản, và gần như nơi nào cũng vậy: một cái kệ nhỏ dựa vào tường, trên kện để san sát vài ba hàng chai keo nhỏ đựng cá lia thia, cá phướng … Giữa các chai được chêm tấm bìa cứng nhỉnh hơn lá bài tây để cá không trông thấy nhau. Dưới nền đất là bốn năm cái thay nhôm: cái thì đựng cá Tàu ba đuôi, cái thì đựng cá chép, cá ông tiên, cá hồng kim … Những thau khác thì đựng lăng quăng, bo bo … Trước năm 1950, chưa thấy hồ kiếng nuôi cá kiểng được bán ở chợ, và loại hồ này chỉ thấy được bán chút ít sau năm 1955.

Cũng sau năm 1950, người Việt mình mới bắt tay vào nghề kinh doanh các kiểng. Nhiều người thoạt tiên nghĩ đây là nghề dễ ăn, nhưng khi vào cuộc thấy khó khăn nên lắm kẻ phải bỏ cuộc nửa chừng, tiêu hao hết vốn liếng. Tiền bỏ ra mua con giống có thể không nhiều, nhưng tốn phí trong việc xây bể nuôi, mua sắm nhiều dụng cụ chắc chắn không thể là con số nhỏ. Đứng ra, nuôi cá kiểng là nghề làm chơn ăn thiệt, nhưng đòi hỏi người kinh doanh phải có nhiều kinh nghiệm thiết thực thì mới dễ gặt hái thành công. Mặt khác, những người làm nghề này phải có tính kiên tâm trì chí, phải biết nhẫn nại mới mong gặt hái được thành công. Tất cả những điều đó gọi là bí quyết kinh doanh cá kiểng, không khó nắm bắt nhưng nếu không am tường sẽ dễ thất bại.

Nắm vững thị trường

Thú chơi cá kiểng cũng không khác thú chơi thời trang, mỗi thứ đều có trào lưu riêng của nó. Lúc thì người ta rủ nhau nuôi cá kiểng này, mai lại đổi ý sang chơi loại cá khác. Ngay cả nuôi chó kiểng cũng vậy. Khi mỗi giống cá kiểng được “lên ngôi” thì ta vừa bán được giá cao lại bán được số lượng nhiều. Nhưng khi nó bị “hạ bệ” thì chúng ta ế hàng. Phàm cái gì gọi là phong trào thì có lúc lên thì ắt có lúc xuống.

Thế nhưng, khi các bạn chịu khó tìm hiểu thị trường cá kiểng, cũng như chó kiểng, trong khoảng nửa thế kỷ qua tại Việt Nam, chúng ta sẽ dễ dàng thấy được một số giống thời nào cũng có một thị trường ổn định, đồng thời có một số giống có thị trường bất ổn định, khi thì khan hiếm, giá cả đẩy lên thật cao, nhưng có lúc lại gần như cho không ai thèm lấy.

Nếu chúng ta nắm bắt được điều này để chỉ chọn kinh doanh những giống cá có thị trường ổn định thì rất dễ thành công.

Đồng ý là tâm lý của người mua thích chọn nuôi những giống mới mẻ, vừa lạ đẹp lại vừa quý hiếm, nhưng ở thị trường nước ngoài là vậy, còn nước ta thì chưa chắc. Vì có lẽ những loài cá kiểng tuy đẹp và hiếm nhưng lại quá đắt tiền thì sao? Nếu chăm sóc quá cầu kỳ thì sao? … Qua kinh nghiệm của chúng tôi thì những loại cá này vẫn có thị trường ở Việt Nam nhưng nhu cầu rất nhỏ, cần tốn nhiều công sức mới có thể tiếp cận được khách hàng mục tiêu và thu hồi vốn.

Vì vậy, cá kiểng tuy có đến hàng trăm giống nhưng chỉ có một số giống có thị trường ổn định, thích hợp với đại chúng từ giá tiền đến ý thích.

Phải có kinh nghiệm nuôi dưỡng

Nhiều người ngày xưa bắt tay vào nghề nuôi cá kiểng đã thất bại chua cay. Vào thời đó, sách vở tài liệu về nghề đã hiếm mà người rành nghề che giấu kinh nghiệm của mình, nên rất khó cho những người mới để kinh doanh cá kiểng. Muốn kinh doanh cá kiểng thành công thì người nuôi cần nắm vững được 3 điều cơ bản:

1. Biết cá tính con cá

Khi nuôi một giống cá kiểng nào, điều đòi hỏi trước tiên là ta phải biết rõ cá tính của giống cá đó, chẳng hạn cá nhát hay dễ dạn người, môi trường sống ra sao, cá thích ăn loại mồi gì, cá hiền hay dữ, có thể nuôi chung với cá khác hay nuôi riêng ….

Ta cần biết rõ những điều đó để tạo cho cá một môi trường sống thích hợp để khoẻ mạnh.

2. Phải biết rõ cách sinh sản của cá ra sao

Sống ngoài thiên nhiêu, giống cá kiểng nào cũng sinh sản tốt, nhờ đó mà chúng mới duy trì nòi giống về sau. Thế nhưng khi bắt về nuôi trong môi trường sống mới, nhiều giống cá kiểng lại không sinh sản hoặc sinh sản kém.

Mặt khác, mỗi giống cá lại có cách sinh sản riêng như cá lia thia thì ngâm trứng gắn lên bọt. Như cá đĩa thì đẻ trứng lên chất nhờn mà cá trống đã rưới lên trên phiến đá phẳng hay tấm ngói mà chủ nuôi đặt dựa vào thành hồ … Rồi đến cách nuôi con của mỗi giống cũng khác nhau.

Tất nhiên trong việc sinh sản của cá kiểng, người chủ nuôi phải biết đến cách phân biệt trống mái, lúc nào là thời điểm trống mái bắt cặp với nhau …

3. Cách nuôi cá con (cá bột)

Ép cá thành công được coi là một thành quả lớn, thế nhưng không biết nuôi dưỡng cá con (cá bột) để tỷ lệ hao hụt quá nhiều thì kết quả cũng chẳng tốt. Kinh nghiệm quý như vàng này ít ai chịu chia sẻ. Nếu không có sách vở chỉ dận thì chỉ còn cách tự tạo kinh nghiệm cho mình mà thôi

Nuôi cá kiểng dù nuôi một đôi con hoặc nuôi số lượng lớn để kinh doanh, cũng cần đến việc chăm sóc chu đáo. Chăm lo từ nguồn nước, từ vệ sinh môi trường sống, nguồn thức ăn và cách cho ăn, điều tiết nhiệt độ, ẩm độ … Việc chăm sóc càng chu đáo bao nhiêu thì cá nuôi mới sống được mạnh khoẻ và tránh được nhiều loại bệnh tật. Đó là những điều cơ bản mà bất cứ người kinh doanh cá kiểng cũng phải nắm vững. Chúng tôi sẽ lần lượt trình bày những bí quyết quý về nuôi và kinh doanh cá kiểng trên trang web này. 

 

Câu Hỏi Thường Gặp

Lược sử kinh doanh cá kiểng ở Sài Gòn ra sao?

Vào thời này, ai muốn mua cá kiểng về nuôi chỉ còn cách ra chợ tìm đến những gian hàng này. Vị nào ở lục tỉnh muốn chơi cá kiểng cũng chỉ có cách đáp xe đò lên Sài Gòn mua về nuôi. Ở thôn quê, đa số chỉ thích nuôi mỗi thứ cây nhà lá vườn như lia thia ta, lia thia xiêm, nhưng loại cá này vốn thiếu gì ngoài đồng, ngoài ruộng, mà ép hay cản cũng dễ nên bớt phần thú vị cho cách chơi cá kiểng.

Nuôi dưỡng cá kiểng cần có những kinh nghiệm gì?

1. Biết cá tính con cá; 2. Phải biết rõ cách sinh sản của cá ra sao; 3. Cách nuôi cá con (cá bột).